Kıkırdak kırılması, tıbbi adıyla osteokondritis dissekans, eklem kıkırdağına bağlı bir parçanın koparak kıkırdaktan ayrılması durumudur. Bu durum, eklemlerin iç tarafında, yani yük binme yüzeyinde oluşur. Kıkırdağın eklem yüzeyinden kopması sonucunda bir kemik parçası ile birlikte ayrılır ve bu duruma "eklem faresi" adı verilen, eklem içerisinde dolaşan bir cisim haline gelir.

Bu durum en sık 10-20 yaşları arasında görülür ve bu tür vakaların yarıdan fazlası travma ile oluşmaktadır. Kopan kıkırdak parçasının yerinde kıkırdak olmayan bir krater kalır ve hastada ağrı ve zaman zaman şişlikler gözlemlenir. Eğer kırılan parça yerinden ayrılmamış ise kendiliğinden iyileşme görülebilmektedir ve bu durumda hastaya spor yasaklanmalıdır.

Eklem kıkırdağı, yük taşıyacak ve hareket sağlayacak özel bir yapıdır. Kemiklere yastık vazifesi gören ve eklemi oluşturan kıkırdak, çeşitli nedenlerle hasar görerek kırılabilir. İlerleyen yaşla birlikte ve aşınma, eskime sonucunda kireçlenme olarak karşımıza çıkar. Kıkırdak kırılmasının geri dönüşü olamaz ve ilaç tedavisi ardından cerrahi operasyon gerektirir. Kıkırdak kırığını yenileme adına bir tedavi yöntemi yoktur. Kıkırdak kırıklığı olan hastalarda, özellikle sporcularda fazla görülmekte ve bu gibi durumlarda hasarlı kıkırdak dışında kalan sağlam kıkırdak üzerinden kıkırdak yenileme tedavisi uygulanabilir. Kıkırdak kırıklığı özellikle erişkin insanlarda iyileşme yok denecek kadar az olmaktadır. Kıkırdak kırıklığında vücut, diğer dokularda olduğu gibi kendini yenileyemez.

En önemli belirtisi eklemlerde şiddetli ağrı olarak bilinir. Eklem bölgesinde kıkırdak sıvısının artması sonucunda şişlik meydana gelir. Bu şişlik dinlenmek ile geçebilir, spor yapmaktan uzak durmak gerekir. Devamında eklemlerde sıkışma, kilitlenme ve takılma gibi şikayetler de olmaktadır.

Kıkırdak kırılmaları, eklemlere alınan darbe sonucunda fazla görülür. Herhangi bir kaza sonucunda alınan darbeler ve spor karşılaşmalarında olabilir. Kıkırdak kırılmaları genellikle çapraz bağ ve menisküs yaralanmalarını da beraberinde getirebilir. Omuz ve diz kapağı çıkmalarında çok görülen rahatsızlıktır. Son olarak, kıkırdağın beslenme bozukluğu sebebi ile de kıkırdak kırılması görülebilir.

Kıkırdak kırıklığı olup olmadığını anlamak için ilk yapılacak olan röntgen çekilmesidir. Daha sonra doktor gerekli görmesi durumunda manyetik rezonans görüntüleme (MRG) çekilir. Çekilen MRG ile tanı her zaman konulmayabilir, bunun için hekim tarafından damardan eklem içerisine ilaç verilerek MR-artrografi isteyerek tam tanı konulur.

Kıkırdak kırılmalarında öncelikle fizik tedavi yöntemleri, ilaç, glukozamin ya da ekleme hiyalüronik asit denenebilir. Bunlar tedavi etmez ama reaksiyonu yavaşlatır. Kıkırdak kırılmalarının tedavisi cerrahi operasyondur. Kıkırdağa yönelik artroskopik veya açık cerrahi yapılır. Kıkırdak kırıklığı olan bölgeye mikrokırık yöntemi uygulanarak bölgeye delikler açılır ve o bölgenin kan ile dolması sağlanır ve yeni kıkırdak doku oluşması beklenir. Son olarak kıkırdak doku nakli uygulanabilir.

Kıkırdak kırılmasına neden olabilecek çeşitli risk faktörleri bulunmaktadır:

Bu faktörler dikkate alındığında, kıkırdak sağlığını korumak ve olası kırılmalardan kaçınmak için önleyici tedbirler almak önemlidir.